Na debaty i diagnozy dotyczące poziomu religijności w Polsce i Europie rzucają się głębokim cieniem dwa zjawiska: jednym to oczekiwania pod adresem Polski, a drugim przeświadczenia dotyczące Europy.
Jeśli chodzi o Polskę, to na początku lat 90. silne były oczekiwania, że wraz z wielowątkowymi procesami modernizacji Polacy będą stopniowo odchodzić od wiary i Kościoła. Te oczekiwania uwiarygodniał przykład Hiszpanii, a później Irlandii. Uczestnicząc w panelach dyskusyjnych dotyczących polskiej religijności i jej przemian, słyszy się najczęściej – tak ze strony kościelnej, jak świeckiej – głównie głosy krytyczne, narzekań jak jest źle. Jednak systematyczne badania pokazują, że podstawowe socjologiczne wskaźniki poziomu religijności Polaków od lat utrzymują się na stałym poziomie. Tekst wykładu: http://ekai.pl/wydarzenia/raport/x20744/wyklad-prof-tadeusza-szawiela-wygloszony-podczas-debaty-kosciol-z-polski-w-europie/